Hydrofobie op veengrond: oorzaken en maatregelen

Rapportage van lab-experimenten in Project Integrale Bodemverbetering Feangreide

Auteur(s)
N. Hoekstra, J. Sleiderink, J. Deru, M. van Agtmaal, N. van Eekeren

Jaartal publicatie
2020

Organisatie
Louis Bolk Instituut

Trefwoorden
Veen; uitdroging; waterafstotend; hydrofoob; hydrofobie; bodem; bodemvochtgehalte; bodemverbetering; laboratoriumstudie

Samenvatting
In 2020 deed het Louis Bolk Instituut onderzoek naar hydrofobie in de bodem van 12 percelen bij 6 deelnemende boeren uit het Friese veenweidegebied (Koufurderige, Doniaga, Hommerts, Idzegea en De Veenhoop).

Hydrofobie is het verschijnsel waarbij een veenbodem zodanig is uitgedroogd, dat deze waterafstotend wordt. Ook meststoffen worden niet meer door het gras opgenomen. In de winter herstelt de bodem zich langzaam, maar dat gebeurt alleen als er voldoende neerslag valt. Hydrofobie wordt door de droge, hete zomers van de laatste jaren versterkt.

Gekeken is naar de mate van waterafstotendheid van de 12 percelen. Het onderzoek bestond uit een laboratoriumstudie. De mate van hydrofobie is in de bodems gemeten met behulp van een druppeltest met een oplopend percentage alcohol. Bij een hoger percentage alcohol infiltreert de druppel eerder in de grond. Het percentage alcohol waarbij een druppel snel infiltreert zegt dus iets over de mate van hydrofobie van de bodem. De mate van hydrofobie varieerde in de twaalf bodems van 0 (niet hydrofoob) tot 40 (maximale percentage alcohol).

Daarnaast is gekeken of er een relatie is tussen de mate van hydrofobie en de samenstelling van de onderzochte bodems. Dit verband bleek er te zijn.   

Ook is onderzocht welke maatregelen waterafstotendheid kunnen voorkomen of verminderen. De belangrijkste maatregel om hydrofobie van veen te voorkomen is het niet te ver laten uitdrogen. Uitdroging kan worden voorkomen of vertraagd door beregening, bevloeiing en verhoging van grond/slootwaterpeil in drogere periodes. Ook het toevoegen van klei en in mindere mate gips en kalk verlaagt de mate van hydrofobie. In lab- en veldproeven worden deze en andere maatregelen verder uitgetest.    

Het onderzoek naar hydrofobie is onderdeel van het meerjarige project Integrale Bodemverbetering Feangreide.

Link(s)

Rapport ‘Hydrofobie op veengrond: oorzaken en maatregelen’ >